Zaman Sınırlamalı Beslenme: Kilo Verme Etkisi? -

Günümüz beslenme rutinleri arasında en dikkat çekici olanlarından biri zaman kısıtlamalı veya aralıklı oruçtur. Belki de siz de zaman kısıtlamalı bir diyet şeklini denediniz veya denemek istiyorsunuz. Gerçekten zaman kısıtlamalı diyet türlerinin etki potansiyeli ne düzeydedir? Zaman kısıtlamalı diyetler bilimsel açıdan işe yarama potansiyeli olan yaklaşımlar mı? Yoksa moda bir akım mıdır? Bilimsel çalışmalar incelendiğinde, zaman kısıtlamalı diyetlerin etkinliği üzerine tam bir konsensüs bulunmamaktadır. Başka bir ifadeyle, zaman kısıtlamalı veya aralıklı oruç tarzı beslenme şeklinin etkinlik durumu tam net değildir. Ancak, son yıllarda genel kalori kısıtlaması gerektirmeden yemek yeme faaliyetinin daha dar bir zaman dilimine sıkıştırıldığı zaman kısıtlamalı beslenme şekli popülerlik kazanmıştır. Dahası, bu tarz beslenme şeklinin bazı sağlık sorunlarını önlemede ve tedavi etmede yararlı olabileceği de ifade edilmiştir.

Journal of the Endocrine Society'de randomize kontrol araştırmaların sonuçlarının yeniden değerlendirildiği bir meta-analiz çalışmada, obez ve kilolu olan kişilerden zaman kısıtlaması beslenme tarzını (24 saat içinde 4-8 saat arası beslenme fazı) uygulayanların zaman kısıtlamalı beslenme şeklini uygulamayanlara kıyasla vücut ağırlığında ve vücut kompozisyonunda (yağ kütlesi/yağsız kütle oranı) azalmalar olduğu saptanmıştır. Araştırmaya sonuçlarına göre zaman kısıtlamalı beslenme yaklaşımını uygulayan gönüllülerin ortalama vücut ağırlığı kayıpları yaklaşık 2-2.5 kg daha fazla olmuştur.

Zaman kısıtlamalı beslenme şekli üzerine yürütülen araştırmalarda ortak paydada gıda tüketiminin sirkadiyen ritimle ilişkili olabileceği fikri hakimdir. Sirkadiyen ritmin büyük oranda kilo alma-verme dengesini yönetmede ve insülin duyarlılığı-direnci üzerine etki etme potansiyeli gibi olası bazı metabolik avantajların ortaya çıkmasına zemin hazırladığı düşünülmektedir. Bundan dolayı, “sadece ne yediğimiz değil, ne zaman yediğimiz de önemlidir” önermesi üzerine düşünmek rasyonel bir bakış olabilir. Ancak, literatür geniş ölçekte incelendiğinde yine de zaman kısıtlamalı beslenme şeklinin daha uzun vadeli araştırmalardan elde edilecek sonuçlara ihtiyaç duyduğu ve kilo verme problemi olmayan kişiler açısından muhtemel sağlık yararlarının elde edilip edilemeyeceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, kilo problemi ve metabolik sorunları olan kişiler için zaman kısıtlamalı beslenme yaklaşımı etkili bir seçenek olabilir.

Kaynaklar

Carter S, Clifton PM, Keogh JB. Effect of intermittent compared with continuous energy restricted diet on glycemic control in patients with type 2 diabetes: a randomized noninferiority trial. JAMA Netw Open. 2018;1(3): e180756-e180756. doi:10.1001/jamanetworkopen.2018.0756 Darin Ruanpeng, MD, Sikarin Upala, MD, MS, Anawin Sanguankeo, MD, MPH, Effect of Time-Restricted Feeding on Body Weight and Cardiometabolic Risks: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials, Journal of the Endocrine Society, Volume 5, Issue Supplement_1, April-May 2021, Pages A8–A9, https://doi.org/10.1210/jendso/bvab048.016 Harris L, Hamilton S, Azevedo LB, et al. Intermittent fasting interventions for treatment of overweight and obesity in adults: a systematic review and meta-analysis. JBI Database System Rev Implement Rep. 2018;16(2): He S, Wang J, Zhang J, Xu J. Intermittent versus continuous energy restriction for weight loss and metabolic improvement: a meta-analysis and systematic review. Obesity (Silver Spring). 2021;29(1):108-115. doi:10.1002/ oby.23023 Patikorn C, Roubal K, Veettil SK, et al. Intermittent Fasting and Obesity-Related Health Outcomes: An Umbrella Review of Meta-analyses of Randomized Clinical Trials. JAMA Netw Open. 2021;4(12): e2139558. doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.39558 Pellegrini M, CioffiI, Evangelista A, et al. Correctionto: Pellegrini et al. Effects of time-restricted feeding on body weight and metabolism: a systematic review and meta-analysis. Rev Endocr Metab Disord. 2020;21(1):17-33. Rev Endocr Metab Disord. 2020;21(1):35. doi:10.1007/s11154-020-09542-z RomanYM,DominguezMC,EasowTM,PasupuletiV,WhiteCM,HernandezAV.Effectsofintermittentversus continuous dieting on weight and body composition in obese and overweight people: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Obes (Lond). 2019;43(10):2017-2027. doi:10.1038/s41366-018- 0204-0